Ruch Państw Niezaangażowanych to międzynarodowa organizacja 120 państw członkowskich, która powstała w czasie zimnej wojny w celu obrony ich neutralności i interesów. Jest drugim co do wielkości forum międzyrządowym na świecie, drugim po ONZ, ale nie ma formalnej struktury organizacyjnej. Wszyscy członkowie mają równą wagę, a decyzje są przyjmowane w drodze konsensusu na szczycie szefów państw lub rządów. Szczyt zwołuje się zwykle co trzy lata, a także wybiera kraj, który będzie sprawował prezydencję do czasu kolejnej konferencji. Organizacja straciła jednak swoje wpływy wraz z zakończeniem walki między Stanami Zjednoczonymi a Związkiem Radzieckim.

Ani Waszyngton, ani Moskwa

Korzystając ze źródła w postaci portalu https://www.lokalny24.pl – Ruch Państw Niezaangażowanych narodził się wraz z konferencją w Bandungu w 1955 roku. Indonezja była wówczas gospodarzem rozmów dwudziestu dziewięciu głów państw z Azji i Afryki, należących do pierwszego pokolenia postkolonialnych przywódców. Z tego spotkania wyłoniło się dziesięć zasad z Bandungu, które są podstawą polityki organizacji i kryteriów członkostwa. Na przykład członkostwo nie może dotyczyć wielostronnego sojuszu wojskowego, takiego jak NATO.

Sześć lat po Bandungu, w 1961 r., w Belgradzie odbyła się pierwsza konferencja na szczycie szefów państw i rządów pod przewodnictwem Jugosławii, Egiptu, Indii, Ghany i Indonezji. Tam organizacja ewoluowała od biernej neutralności do aktywizmu, aby wzmocnić swoje niezależne stanowiska i interesy, takie jak samostanowienie, rozbrojenie i sprzeciw wobec południowoafrykańskiego apartheidu. Od tego momentu istniejące pojęcie Trzeciego Świata zaczęło się upowszechniać, by odnosić się do zbioru krajów, które nie znajdowały się w blokach kapitalistycznych i komunistycznych zimnej wojny.

ZSRR zyskał jednak poparcie niektórych państw z Ruchu Państw Niezaangażowanych, takich jak Wietnam, Laos i Kambodża. Widząc, że projekt słabnie, jugosłowiański przywódca Josip Broz Tito naciskał na nową fazę ekspansji z dwoma deklaracjami dotyczącymi pokoju i zasad współpracy gospodarczej na konferencji w Lusace w Zambii w 1970 roku. Ruch nabrał znaczenia w tej dekadzie, gdy napięcie między blokiem kapitalistycznym i komunistycznym zaczęło się zmniejszać, a liczba krajów niezaangażowanych rosła. Wzrosła ona z 25 uczestników w Belgradzie w 1961 r. do 86 na szczycie w Colombo w 1976 r.

Po tej ekspansji Ruch Państw Niezaangażowanych rozpoczął w latach 80-tych swój schyłek. Organizacja musiała zmierzyć się z upadkiem socjalizmu i konfliktami wśród swoich członków, takimi jak wojna irańsko-irańska. Upadek ZSRR i ustanowienie jednobiegunowego porządku światowego w 1991 roku utrwaliło kryzys Ruchu. Bez bloków hegemonicznych organizacja straciła rację bytu, zaczęła więc skupiać się na obronie zasad ONZ, takich jak suwerenna równość państw i zasada nieingerencji w sprawy innych.